يقولولي العالم هذا مزيان، يكذبوا علينا، العالم هذا ما يشبهليش ما عندوش بوسة الخالة إلي في كف يديا، لا الورد إلي على خديا، ما عندوش لمعت عينيا. ما عندوش السر إلي في رموش كل بنية، العالم هذا كذاب، ما تمشي فيه حتى نصيحة، كل يوم يعطيك طريحة و زيد يغزرلك بعين صحيحة، يلعب بيك، يبيعك و يضحك على شاريك. نحب نغني ما تسرقوش صوتي مني، نحب نطير مع الأطيار، نحب يهديولي نوار و مالرماد تشعل النار

Elle est sur le pont d'un bateau qui traverse Gibraltar. Elle se sent palpiter, dans la lumière de l'eau et du ciel. Elle part. Elle pense à Ibn Battouta et au temps des voyages sans papiers. Elle pense à ceux qui sautent le mur, qui attendent des jours et des semaines, cachés sur les hauteurs , tendus vers leur but, avant de s'élancer sur le mur pour atteindre l'autre côté, là où on leur interdit d'aller. Elle pense au temps où elle n'avait pas de papiers pour rester de l'autre côté, elle pense au temps où des hommes en armes ont traversé le détroit et au temps où des hommes en armes l'ont franchi encore en sens inverse, fuyant devant ceux-là mêmes dont les descendants ont carrément construit un mur en béton surmonté de barbelés et de miradors, croyant couper ainsi le passage ...

ينقبون عن فيلسوف فرنسي في وجهي. ما أعظم وفاءهم لذكراه و لرموز الثقافة الفرنسية ! كأن العالم لا يعرف أن قدماء المحاربين الفرنسيين قد صاحوا خلال الستينات في قلب الشانزيلزيه : "اعدموا سارتر!"، و أن صوته الناشز لم تطقه اسماعهم في هذه البلاد. ثم ما علاقتي أنا بذلك الرجل ؟ هو نشأ في عائلة برجوازية، و أنا ولدت في قرية حدودية أفقر من العريان. والده عمل بالجيش ووالدي مفتون بعداسية و مهرب تلحقه شرطة الحدود

… Mais, curieusement, l'image initiale qu'il avait de cette femme n'a nullement été altérée dans son esprit. Sa silhouette mince, son regard profond, son sourire d'une douceur infinie, ses gestes si calmes s'y étaient imprimés à jamais. Se mentirait-il donc à lui-même s'il refusait d'admettre que c'était bien le souvenir des années de sa vie avec Beya qui avait envenimé les premières années de son mariage avec Jamila ?

باش نفعل، باش نجرب، باش نسعى، باش نبدل حاجات في روحي، باش نبني، باش نواجه، باش نخلق الفرص، باش نصقل موهبتي في عوض ماني قاعدة نقتل فيها. باش نخدم مع الصغار والكبار على نصوص وارتجال ونخرج الصيحة اللي عندهم الداخل وغامينها، والغصة والهبلة والتخبيلة والتشكبينة لازمها تولي إبداع وأحلام وجمال وصقلان وشطيح ودموع وشكوك وتراك وطياح ونجاح وطيرة، أما خدمتي الأولة باش تكون قبولي أنا لروحي كيما هي، أني نعيش معاها باهتزازاتها وإنكساراتها وعقدها وصحيحها وغالطها ويمينها ويسارها ونورها وظلامها ونسيبها على طلق ذراعها من غير ما يحكم لا عليها لا فيها حد، بعيدا عن ديكتاتورية الموضة والجمال المزيف وديكتاتورية الجهل والدهماء. باش نكون كيما نحب أنا نكون، وسأبقى حيث الرقص والغناء لأن الأشرار لا يرقصون ولا يغنون

زامـــ202ــا هي رواية تتعانق فيها الأسطورة والخرافة، ويتمازج فيها الخيال والتّاريخ، وتتصاهر فيها عوالم الأرض ومدارات النّجوم ... وفيها تذوب الحدود بين أبعاض الزّمان ... وتتراكب تضاريس المكان ... فأنت لا تنفكّ تجول مع شخوصها في المعالم الثّابتة من المكان فتراه ينبض بها في حركاتها وفي سكناتها ... هي قصّة تمضي بك إلى أبعاد ماضية تبعثها فيك من جديد ثمّ تطوّف بك بعيدا في القادم من الأزمان... فيكبر فيك الحلم ويستبدّ بك فيملك عليك منافذ الوجود... يفتحها أمام ناظريك فتمضي فيها محلّقا عاليا فعاليا بلا حدود

L'histoire de chaque femme est un conte original et admirable. Alors, quand cette histoire est celle d'une petite algérienne transformée en femme tunisienne, cela devient magique !

Un livre sur des personnes ordinaires, qui ne figurent pas dans les livres d'histoire, mais qui, sans le savoir, nous sauvent parfois du monde qui nous entoure, et parfois, de nous-mêmes. Ce sont ces gens-là que nous aimons et qui méritent une place dans des milliers de livres tant ils nous sont précieux.

Suite à une rupture douloureuse, la narratrice, plongée dans un profond désarroi essaie tant bien que mal de se distraire de sa souffrance. Elle fera des rencontres qui vont la mener au plus profond de son être et peut-être l’amener à se connaître.

Dans ce roman l’auteur retrace le parcours de Hlima et de ses quatre enfants, il n’est en effet question que de personnages en désarroi, fragilisés par les hantises du passé dans un monde miné par les incertitudes et de couples à la dérive se débattant désespérément contre l’indifférence et l’ennui.

نشر المرحوم الحبيب المخ هذه المقالات في أواخر السبعينات في بعض الصحف والمجلات وبقيت متفرقة حتى وفاته سنة 2019. ووفاء من شقيقه محمود عمل على جمعها -أو على الأقل ما أمكنه الوصول إليه منها- وذلك لنشرها في كتاب ينقل فكر صاحبها للقراء في انسجامه وتكامل عناصره.